Κατάθλιψη: καταστροφή ή ευκαιρία;

Με αφορμή το νέο της αυτοκτονίας ενός πολύ συμπαθούς Αμερικάνου ηθοποιού (ο οποίος μάλιστα πρωταγωνιστούσε ως επί το πλείστον σε κωμωδίες) αλλά και τη συνεχώς αυξανώμενης παρουσίας ανθρώπων που παρουσιάζουν κατάθλιψη ή στοιχεία κατάθλιψης, έκανα μία σκέψη: όπως τα περισσότερα πράγματα στη ζωή, έτσι και η κατάθλιψη αποτελεί μία ευκαιρία για να ακούσουμε λίγο πιο προσεκτικά το σώμα και το μυαλό μας και ίσως επιτέλους να δώσουμε στον εαυτό μας μία ευκαιρία να μάθει, να αναλύσει και τελικά να κερδίσει στον αγώνα της αυτογνωσίας. Τα πάντα εξαρτώνται από το πώς θα επιλέξουμε να βιώσουμε την κατάθλιψη.

Πριν μπω σε μία ανάλυση του γιατί πιστεύω πως η κατάθλιψη μπορεί να αποτελεί μία ευκαιρία, ας κοιτάξουμε τα πιο συχνά συμπτώματα που συνδέονται με την κατάθλιψη, ωστέ να μη συγχέουμε την κλινική κατάθλιψη με μία βαριά θλίψη ή απογοήτευση. Τα συμπτώματα αυτά είναι: υπερβολικός ύπνος ή αυπνίες, αλλαγές στην ορεξή μας (τρώμε υπερβολικά ή ελάχιστα), ανικανότητα να συγκεντρωθούμε ακόμα και σε πράγματα που κάποτε κάναμε με ευκολία, αισθήματα έντονης απογοήτευσης ή απόγνωσης, υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ ή άλλες επικίνδυνες συμπεριφορές και πιθανές αυτοκτονικές σκέψεις (αν ισχύει αυτό, μιλήστε άμεσα με κάποιο ειδικό). Τώρα λοιπόν που είδαμε τι είναι η κατάθλιψη, ας κοιτάξουμε εν συντομία γιατί μπορεί να αποτελεί και ένα δώρο.

Ζούμε σε μία εποχή που έχουμε μάθει να αγνοούμε τους ψυχολογικούς μας προβληματισμούς. Μας απασχολούν έντονα τα οικονομικά, επαγγελματικά και οικογενειακά μας ζητήματα αλλά αν ακούσουμε ότι κάποιος ψάχνει σε βάθος τις δυσκολίες επικοινωνίας που αντιμετωπίζει ή ότι θέλει να ανακαλύψει γιατί θυμώνει τόσο συχνά, η απάντηση μας συχνά είναι υποτιμητική: "Αν έχεις λεφτά για ψυχολόγους, τί να σου πω..." ή "Εδώ ο κόσμος καίγεται κι εσύ ασχολείσαι με χαζομάρες." Η αλήθεια είναι πως λίγοι είναι οι άνθρωποι που θα τολμήσουν να 'ξεγυμνώσουν' την ψυχή τους σε ένα ψυχοθεραπευτή και ακόμα λιγότεροι αυτοί που θα μείνουν μέχρι να βγάλουν κάποιο ουσιαστικό νόημα. Συχνά, ακόμα και να τολμήσει κάποιος να κάνει το πρώτο βήμα, θα φύγει μόλις οι συνεδρίες αποκτήσουν μεγαλύτερο βάθος και σοβαρότητα. Φαίνεται πως δεν είμαστε διατεθημένοι να ψάξουμε τους λόγους που κινούν τις συμπεριφορές μας και λογικό είναι γιατί αν το 'Δεν ξέρω' αντικατασταθεί από το 'Ξέρω', τότε αναπόφευκτα αυτό θα σημαίνει ότι υπάρχουν και λύσεις και ότι είναι στο χέρι μας να επιλέξουμε να κάνουμε αλλαγές. Βλέπουμε λοιπόν ποιά κατάσταση είναι πιο βολική.

Εδώ όμως έρχεται να παρέμβει η κατάθλιψη. Θεωρώ την κατάθλιψη μία σφαλιάρα, η οποία, όπως όλα, ή θα μας αφυπνίσει ή θα μας γονατίσει. Το τί από τα δύο θα γίνει θα εξαρτηθεί αποκλειστικά από το πώς θα χειριστούμε την κατάσταση. Αν επιλέξουμε να το αγνοήσουμε μέχρι να φύγει, υπάρχει μία σοβαρή περίπτωση να χειροτερέψει. Αν το χρησιμοποιήσουμε για να κερδίσουμε την προσοχή και τη φροντίδα των γύρω μας, σε πρώτο στάδιο θα αντισταθούμε με πάθος σε κάθε ευκαιρία να ξεπεράσουμε την κατάθλιψη αλλά σε δεύτερο στάδιο κάποια στιγμή οι γύρω μας θα βαρεθούν να ασχολούνται μαζί μας και τότε θα πρέπει ξανά να διαχειριστούμε κάπως την κατάστασή μας. Αν αποφασίσουμε να κάνουμε κάτι για την κατάθλιψή μας και δεν κρυφτούμε πίσω από λόγους, 'οπως έλλειψη χρόνου ή οικονομικές δυσκολίες, που όσο κι αν ευσταθούν, μικρή βαρύτητα έχουν συγκριτικά με το να χάνει κάποιος την ποιότητα ζωής του (ή, δυστυχώς, την ίδια του τη ζωή), τότε υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να κερδίσουμε τη μάχη. Θα είναι δύκολος ο αγώνας και οδυνηρός γιατί θα μας δείξει όλα όσα μέχρι εκείνη τη στιγμή είχαμε τεχνηέντως κρύψει μέσα σε ντουλάπια και κάτω από καναπέδες, αλλά στο τέλος θα μας έχει δώσει 2 σημαντικά μαθήματα: πρώτον, όταν αναλαμβάνεις τις ευθύνες και τον έλεγχο της ζωής σου, αποκτάς μαζί και μία καινούργια δύναμη που καθιστά κάθε καινούργια νίκη πιο σημαντική γιατί είναι αποκλειστικά δική σου. Δεύτερον, δεν έχει σημασία πόσο καλά θα κρύψει κάποιος τα βιώματα του ή το θυμό του ή την απογοήτευση του. Στο τέλος πάντα θα βρουν ένα τρόπο να μας κρούσουν τον κώδωνα του κινδύνου. Και τότε μπορούμε να επιλέξουμε να παραιτηθούμε ή να αδράξουμε την ευκαιρία για να παλέψουμε για κάτι καλύτερο.