Μία ζέστη, μία κρύο: η απόλυτη τεχνική των Ναρκισσιστών

Έχω γράψει κατά καιρούς για τα στοιχεία που θα προδώσουν ένα Νάρκισσο οπότε δε θα επενδύσω άλλο χρόνο σε αυτό. Σήμερα θα μιλήσω για την απόλυτη τεχνική καταστολής που χρησιμοποιούν οι ναρκισσιστές και που δεν είναι άλλη από τη συνεχή εναλλαγή συμπεριφορών, αντιδράσεων και συναισθημάτων.

Να ξεκινήσω με μία επεξήγηση: ο ναρκισσιστής είναι πεπεισμένος πως είναι κάτι ιδιαίτερο και πως πρέπει να λαμβάνει από τους γύρω του την ανάλογη συμπεριφορά. Δεν πρόκειται να απολογηθεί για τις δικές του άσχημες αντιδράσεις γιατί νιώθει, πιστεύει πάντα πως αυτές είναι δικαιολογημένες (αλλά ακόμα κι αν δεν είναι, σιγά που θα απολογηθώ στους υφιστάμενους μου). Δεν αισθάνεται ενοχές ή τύψεις για τις υποσχέσεις που δεν κρατάει, είναι εξαιρετικά γρήγορος  στην ανέυρεση δικαιολογιών ("Ναι, σου είχα υποσχεθεί να βγούμε το βράδυ αλλά τώρα λένε ότι μπορεί να βρέξει, θες να αρρωστήσω;") και η έλλειψη ενσυναίσθησης δεν του επιτρέπει ποτέ να μπει στη θέση του άλλου ή έστω να αναρωτηθεί σχετικά με αυτή. Εν ολίγοις, όλα γυρνάνε γύρω από τους ίδιους, οι ανάγκες των άλλων είναι παράλογες και ασήμαντες, ενώ αντιθέτα οι δικές τους είναι απόλυτα λογικές και αλλοίμονο σε όποιον αρνηθεί να τις καλύψει. Επειδή όμως είναι εξαιρετικοί στο να αντιλαμβάνται και να εκμεταλλεύονται τις αδυναμίες των άλλων, αυτός ο εγωκεντρισμός που τους περιβάλλει σπάνια τιμωρείται (συχνά, για παράδειγμα θα διατηρεί τέτοιες άσχημες συμπεριφορές μία ναρκισσίστρια μητέρα προς την κόρη της, εκμεταλλευόμενη την ανάγκη της για αποδοχή, ένας ναρκισσιστής σύζυγος προς την ανασφαλή και εξαρτητική του σύζυγο, μία ναρκισσίστρια διευθύντρια προς τους υπαλλήλους τους κοκ). Πέραν όμως αυτού, ακόμα και αν υπάρξει επιθυμία εκ μέρους του θύματος για αντίποινα ή αντιπαράθεση, αυτοί οι χαμελέοντες των διαταραχών προσωπικότητας έχουν μία μαγική ικανότητα να αλλάζουν συμπεριφορά άμεσα μόλις αντιληφθούν πως κινδυνέυουν να χάσουν ό,τι είναι αυτό που τους προσφέρει το θύμα τους (μπορεί να είναι οποιασδήποτε μορφής διευκόλυνση, βόλεμα, κάλυψη κάποιου κενού, πάντως σίγουρα δεν έχει να κάνει με γνήσιο συναίσθημα).

Πώς μπορεί λοιπόν να εξελιχθεί μία τέτοια σχέση με έναν υγιή και λειτουργικό τρόπο, όπου και οι 2 πλευρές αισθάνονται όμορφα; Δε μπορεί, γιατί πολύ απλά ο ναρκισσιστής δεν έχει το παραμικρό ενδιαφέρον για το πώς αισθάνονται οι άλλοι. Το μοναδικό του ενδιαφέρον είναι να περνάει και να αισθάνεται ο ίδιος καλά και αν κατά την αναζήτηση αυτή υπάρχουν παράπλευρες απώλειες, αυτό όχι απλά δεν τον ανησυχεί αλλά αρνείται και πεισματικά να το αναγνωρίσει. Όταν πάλι θα υπάρξει κάποια προσωπική του ανάγκη για την κάλυψη της οποίας θα χρειαστεί βοήθεια, ένα γοητευτικό χαμόγελο και μία χιουμοριστική ατάκα είναι όσα χρειάζονται για να τους έχει ξανά όλους υπό το μαγικό του έλεγχο.

Αν διαβάζοντας τα παραπάνω σας έρχεται κάποιος στο μυαλό και αρχίσετε να αναρωτιέστε αν ήρθε επιτέλους ο καιρός να τον αντιμετωπίσετε, επιτέψτε μου να σας βγάλω από το δίλημμα ξεκαθαρίζοντας λίγο το τοπίο. Ο μέσος ναρκισσιστής έχει, λόγω κάποιου τραυματικού γεγονότος, παραμείνει στην ηλικία των 2-3 ετών, όπου όλα είναι απαίτηση και ικανοποίηση του Εγώ. Ως εκ τούτου, ο ναρκισσιστής απαιτεί αυταρχικά, ηρεμεί αν λάβει και εκρήγνειται αν όχι. Εκτός αυτού, δεν αισθάνεται την υποχρέωση να ανταποδώσει κάτι, και αν παραδόξως την αισθανθεί θα προτιμήσει να δώσει υλικά αγαθά παρά συναίσθημα, το οποίο σε κάθε περίπτωση δε διαθέτει. Ακριβώς σαν ένα παιδί 2 ετών, νιώθει πως όλοι ζουν για να τον υπηρετούν και αρνείται πεισματικά να δεχθεί το 'όχι' σαν απάντηση. Αν ακούσει αυτή τη λέξη, κατεβάζει τα μούτρα και τιμωρεί - όχι πλέον με φωνές και εξάρσεις όπως ένα παιδάκι αλλά με παρακράτηση συναισθήματος (όχι γνήσιας μορφής αλλά υποχρεωτικής, αφού έχει καταλάβει πως το συναίσθημα φαίνεται να ηρεμεί τους ανθρώπους και να επιβεβαιώνει πως θα περνάει το δικό του), διακοπής επαφών και γενικότερης απουσίας από τη ζωή του ατόμου που τιμωρείται. Επειδή όμως όλα αυτά τα βιώνει ως απόλυτα σωστά και δίκαια (και ως απόλυτο δικαίωμα του) δεν υπάρχει κάτι που μπορείτε να πείτε ή να κάνετε που θα κάνει αυτό το άτομο να νιώσει πως σε έχει αδικήσει και, εκτός αυτού, είναι ανούσιο να μπείτε σε αυτή τη διαδικασία αν πρόκειται στο πρώτο χαμόγελο να του επιτρέψετε να περάσει τα όρια σας, ακριβώς όπως ένα παιδί που ακούει 'Όχι' αλλά βιώνει 'Ναι' και συνεπώς ποτέ δε μαθαίνει να φέρεται με σεβασμό προς τους άλλους.